Ongelijkheid in onze samenleving moet worden aangepakt
Het boek “Kapitaal van de 21e eeuw” van de Franse econoom Thomas Piketty geeft mij een mooie gelegenheid om met u van gedachten te wisselen over het thema ongelijkheid. Piketty heeft ongelijkheid de plek gegeven waar het hoort: bovenaan de agenda van het maatschappelijk debat. Aan de politiek de taak om de lessen van Piketty te vertalen naar de praktijk.
Eerlijkere belasting van vermogen
De Partij van de Arbeid wil een eerlijker belasting van vermogen, een faire bijdrage van bedrijven en vooral veel meer aandacht voor ‘predistributie’, oftewel het voorkomen van ongelijkheid. Piketty stelt dat kapitaal harder groeit dan de economie. Met andere woorden: rijke renteniers worden steeds rijker, terwijl werkenden achterblijven.
Maar met alleen herverdelen en het aanslaan van de rijken zijn we er niet. De WRR stelt terecht dat niet alleen redistributie maar ook predistributie er toe doet. Niet alleen herverdelen, maar ook zorgen dat preventief ongelijkheid wordt verkleind. Als je de verschillen minder groot laat worden, hoef je ‘achteraf’ ook minder te repareren.
Wat doet het huidige kabinet hieraan?
Het Pvda-VVD-kabinet zet hierin stappen zoals: door de wet normering topinkomens worden inkomens in de (semi-)publieke sector fors beperkt en gemaximeerd op een ministerssalaris. En met de onlangs aangenomen bonuswet voor de financiële sector worden torenhoge bonussen aan banden gelegd. Ook in andere sectoren moeten de beloningen verder worden genormaliseerd:
- artsen komen meer in loondienst
- accountantsbeloningen moeten worden beperkt
- aan het eindeloze fiscale trapezewerk van sommige rijken komt in het nieuwe fiscale stelsel een einde.
Het voorkomen van armoede
Een minstens zo belangrijke component is het voorkomen van armoede en het mogelijk maken dat iedereen kansen krijgt en deze kan benutten. De belangrijkste drijver van gelijkheid noemt Piketty de verspreiding van kennis, waarbij het onderwijs de belangrijkste rol speelt. Het is een nog wat onderbelichte les uit het beroemde boek.
Rol van het onderwijs
De PvdA ziet het onderwijs als essentieel instrument om kennis en kunde zo breed mogelijk over de samenleving te verspreiden. Maar niet alleen onderwijs, ook voor- en vroegschoolse educatie voorkomt dat kinderen al op jonge leeftijd met taalachterstanden te maken krijgen. En goede kinderopvang helpt hetzelfde doel te bereiken. Goede scholing, in de brede zin van het woord, is dan ook een belangrijk middel om inkomensverschillen te beperken.
Rol gezondheidszorg en preventie
En in de gezondheidszorg moet veel meer aandacht komen voor preventie, zodat het feit dat mensen met een laag inkomen zeven jaar eerder sterven in Nederland snel tot het verleden behoort.
Piketty brengt ongelijkheid terug waar het hoort: bovenaan de agenda van het maatschappelijk debat. Aan sociaaldemocraten de taak om ongelijkheid terug te dringen. Ongelijkheid gaat ten koste van geluk, gezondheid en groei, en tast de wortels aan van de democratische rechtstaat. President Obama noemde dit onderwerp niet voor niets ’the defining challenge of our time’. De vraag die wij moeten beantwoorden is hoe wij het kunnen vertalen naar maatregelen die de ongelijkheid in de praktijk terugdringen.
De lokale Zutphense PvdA houdt zich al bezig met de speerpunten: preventie, onderwijs en armoede.
(Dit stuk is een ingekorte versie en bewerking van het stuk van Henk Nijboer, Pvda websitesite.
http://www.pvda.nl/berichten/2014/11/De+lessen+van+Piketty )
Een bijdrage van Marjolijn Moester
