Weekers en de toekomst van de toeslagen

Staatssecretaris Frans Weekers van Financiën had het deze week even niet makkelijk. Maar uiteindelijk mocht hij toch blijven dankzij een ongebruikelijke coalitie van PvdA, VVD, CU en SGP. Wist hij nu wel of niet van de fraude met toeslagen door Bulgaarse dorpsbewoners? En omdat in de politiek jokken op hoog niveau niet mag, had de staatssecretaris deze week een probleem. Bij zijn ambtenaren – die hem al gewaarschuwd zouden hebben voor de fraudes – liep de emotie volgens Frans Weekers wat te hoog op. En waar sentiment de boventoon voert ligt de ratio wat verder verwijderd. Zo’n reactie vind ik jammer, als baas van de Belastingdienst hoor je voor je mensen te staan. De hamvraag was echter: zit er licht tussen wat Frans Weekers nu zegt te weten en wat hij bijvoorbeeld twee jaar geleden al wist? Twee jaar geleden kende hij de systematiek. In een interview met het vakblad Accountancynieuws van 6 mei 2011, twee jaar geleden dus, ging hij er uitgebreid op in. Het grote onderwerp was toen zijn ‘Fiscale Agenda: naar een eenvoudiger, meer solide en fraudebestendiger belastingstelsel.’

Weekers in2011: ‘… criminele organisaties hebben ook wegen gevonden om de schatkist te tillen. En dat is geen traditionele vorm van belastingfraude zoals het verzwijgen van inkomsten, zwart sparen of smokkel. Dat pakken we al hard aan. Dit gaat een slag verder, mensen die nog helemaal geen belasting betaald hebben maar geld jatten uit de schatkist. Dat gebeurt bij voorlopige teruggaaf, toeslagfraude, vaak door gebruik te maken van de identiteit van iemand anders.’

De staatssecretaris legde in 2011 uit hoe bepaalde vormen van uitkerings- en toeslagenfraude er uit zien. Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) en een aantal collega Tweede Kamerleden hebben Frans Weekers een indringende vragen gesteld over fraude met toeslagen en de systematiek erachter. Op zich terecht. Pieter Omtzicht heeft hierover al eerder, in september 2011, vragen gesteld, toen het CDA nog deel uitmaakte van het kabinet. Dus kent hij de antwoorden. In het debat van 14 mei ging het over een ding niet of nauwelijks: de toekomst van de toeslagen? Frans Weekers heeft er in de afgelopen weken heel veel brieven over geschreven. In een van die brieven staat een verstopte opmerking die niets met fraude te maken heeft, maar wel met de complexiteit van een systeem. Uit zijn brief van 10 mei: ‘Grofweg geldt voor toeslagen dat een derde van de toeslaggerechtigden het juiste bedrag als voorschot ontvangt, een derde een te laag voorschot ontvangt en een derde een te hoog voorschot krijgt en dus moet terugbetalen.’ En let wel, het gaat hier niet om fraude, maar om verkeerd invullen of verwerken. Toeslagen komen niet terecht bij mensen met goudgerande inkomens, te weinig krijgen is dan ronduit vervelend en fout. Te veel krijgen, immers het moet  – terecht – wel worden terugbetaald is ook vervelend. Ook die net iets te veel uitbetaalde toeslag kwam niet terecht bij iemand met een topinkomen.

Toeslagen dienen om mensen met een lager inkomen tegemoet te komen in specifieke lasten. De politiek – dus ook de PvdA – zou zich eens af moeten vragen of dat niet veel beter geregeld kan worden in de reguliere belastingheffing. Via bijvoorbeeld de belastingvrije voet, een lager tarief in de eerste schijf of specifiek benoemde vrijstellingen. Het zou toch een stuk eenvoudiger en minder fraudegevoelig moeten kunnen?

Frans Heitling
Fractie PvdA Zutphen – Warnsveld

Wat wist Weekers en wanneer, Uitzending van Een Vandaag met Frans Heitling